El Dokuma Halı Nasıl Anlaşılır

Yaşam alanlarının en önemli dekoratif ürünlerinden biri olan halılar, birbirinden farklı renk ve çeşitleriyle her zevke ve dekorasyona uyum sağlayan parçalardır. En güzide alternatiflerden sayılan el dokuma halılar da geçmiş yıllardan beri ev ve ofisleri zengin göstermesi sayesinde tercih edilir. Antika halıları da içerisinde barındıran el işi halılar, geleneksel ve yöresel desenleriyle her dönem ilgi odağı olmuştur.

El dokuma halılar üzerinde bulunan her bir simgeye motif, genel çerçevedeki görünüme ise desen adı verilir. Büyük ve geniş olan halı modelleri, salon ve odalarda kullanımı ile ön plana çıkar. Buna karşın  el dokuma halı  çeşitlerinden olan kilim formları ise genellikle mutfak, balkon ve antrelerde tercih edilir. Eve otantik bir hava katan birbirinden farklı el yapımı halı modelleri pek çok alanda vazgeçilmez dekorasyon öğesi olarak yerini alır.

El Dokuma Halı Nasıl Yapılır?

 

   El halısı  uzun zaman alan yoğun bir uğraş ve eforun sonucunda üretilir ve makine halılarından farklıdır. Kumaş, ilk olarak tezgah üzerinde işlenmeye başlanır. Kullanılan tezgah aslında büyük bir kasnak görevi görür. Tezgahın üst kısmı hareket edebilir özellikte tasarlanır ve buraya geçirilen iplikler iyice gerilir. Daha sonra yapılan ve en çok marifet gerektiren iş ise ipliklere düğüm atılmasıdır.

Ülkemizde Türk düğümü ve İran düğümü olmak üzere iki çeşit ilmek (düğüm) kullanılır. Türk düğümü uzun ömürlü olmasıyla popülerdir ve motifler dokuma halı üzerinde oldukça hoş durur. İran düğümü ise daha çok çiçek ve bitki motifleri için uygundur. İki modelden hangisiyle başlandıysa, halı tamamlanana kadar seçilen ilmek tarzı ile devam edilir. Halıyı ortaya çıkaran hav ipliklerine "çözgü" adı verilir. Çözgüler, ipek, yün ve elyaf gibi farklı şekillerde oluşturulur.

El halısı ortaya çıkana kadar kullanılan makas türü oldukça önemlidir. Halı tamamlanıncaya kadar aynı makas kullanılmalıdır. Dokuma işlemi tamamlandıktan sonra ham hâl denilen şekli, önce kilim ardından çiti örgüsüyle sonlandırılır. Son aşamada ise  el dokuma halı   yıkamaya alınarak dokuma işlemleri tamamlanır. Böylece evin en güzel köşesinde yer alacak birbirinden ilgi çekici el dokuması halı modelleri ortaya çıkar.

El Dokuma Halı Nasıl Anlaşılır? 

El halıları  ile makine halıları arasında pek çok fark bulunur. Dokuma halının arkasındaki düğümler el ile işlendiğinin kanıtıdır. Bu düğümler simetrik olmayan bir düzen gösterir ve her ilmekten sonra atılması sayesinde kolaylıkla anlaşılır. Öte yandan halının arkasında da ön yüzündeki desen göze çarpar. Makine halıları, otomatik olarak halıyı işleyen aletler tarafından üretildiği için düğüm yeri yoktur ve ilmek izleri belirgindir. Halıların motiflerini inceleyerek de aralarındaki farkı kolayca ayırt etmeniz mümkündür.

Makine halıları teknolojinin gelişmesiyle birlikte, hangi model verilirse verilsin aynısını çıkartabilecek düzeydedir. El dokuma halılar ise motiflerin teker teker işlenmesiyle ortaya çıktığı için makine halısındaki gibi sabit modeller nizami bir görüntüde olmaz. Günümüzde el dokuma halılarına benzer desenler ve iplik türleri kullanılarak üretilen makine halıları da mevcuttur. Bunları ayırt edebilmek için ise yine arkasına bakmak yeterlidir. El dokuma halıda belirgin olan düğümler bu tip modellerde yer almaz ve arka yüzeyi lateksle kaplanır.

El dokuma ve makineyle üretilen halılar ile kilimlerin çift taraflı olarak kullanılan çeşitleri de mevcuttur. Arkasına bakarak kontrol etmek, el dokuma ve makine halısı ayrımı için yeterli olmayacağından desen incelemesi ve ilmek türünü de kontrol etmek gerekir. Dokuma halılarda kullanılan kaliteli doğal lifler sayesinde hem organik hem hoş bir görüntü ortaya çıkar.

Doğru ve kaliteli halı seçimine dair ayrıntılı bilgi edinmek için “Kaliteli halı nasıl seçilir?” yazısını okuyabilirsiniz.

El Dokuma Halı Nasıl Silinir?

El dokuma halıları kaliteli ve şık görünümüyle kullanıldığı her alana şık bir hava katar. Ancak bu görünümünün devam etmesi için belirli aralıklarda temizlenmesi gerekir. Temizlenmediği takdirde zamanla düğümleri aşınarak sökülmeye başlar. Bu durumla karşılaşmamak ve halıyı uzun yıllar kullanabilmek için temizlik esnasında el dokuma halılar için özel üretilen şampuanlardan faydalanılması önerilir. Çok sert silme şekli ya da halıya farklı kimyasallar uygulamak zarar verici niteliktedir. Ayrıca organik boyaların akarak soluk bir renge bürünmesine de yol açabilir. Buna karşın nazik şekilde uygulanan temizleme işlemi el dokuma halı ve kilimlerin ilk günkü gibi kalmasını sağlar.

El dokuma halı üzerinde herhangi bir leke oluşması durumunda bekletilmeden temizlenmesi önemli bir ayrıntıdır. Seri hareket ederek ilk uygulanacak işlem, duru suyla bölgenin temizlenmesi ve yumuşak bir havluyla tampon yapılması olmalıdır. İlk durulama sonrası lekeyi tamamen temizlemek için doğal sabun ya da özel üretilen ürünler kullanılarak köpük oluşturulması gerekir. Elde edilen köpük yayılarak iplik çizgisi hizasında fazla baskı uygulanmayacak şekilde silinir. Fazla suyun halı üzerinden atılması için hav hizasından aşağı doğru temizleme işlemi uygulanmalıdır. Halı, temizleme sonrası mutlaka direkt güneş görmeyen, serin ve temiz bir yerde kurutulmalıdır.

El Dokuma Halı Nasıl Yıkanır?

El dokuma halının dönem dönem yıkanması, uzun yıllar aynı kalitede ve görünümde kalması için önemlidir. Kuru temizleme ya da su bazlı süpürme gibi uygulamalar halının yıpranmasına ve canlı olan renginin zamanla kaybolmasına neden olur. Ayrıca dokuma halılar sürekli havalandırılarak nem ve rutubetten olabildiğince uzak tutulmalıdır. 

  El dokuma yün halı  ve kilimler içerisinde genellikle kök boyalar kullanıldığından, görünüm her daim canlı ve parlaktır. Ancak temizlik için kimyasal arındırıcı ya da çamaşır suyu kullanılması, bu doğal boyanın akmasına neden olur. Bu nedenle her daim doğal sabunlar kullanılması gerekir.

El dokuma halı, balkonda ya da havadar bir alanda belli aralıklarla yönü değiştirilerek yıkama işleminden önce havalandırılır. Daha sonra kullanılan doğal maddeler uygun bir kova içerisinde köpürtülmeli ve halı nazikçe silinmelidir. İşlemin ardından mutlaka serin bir alanda kurutulması gerekir. Nemli bırakılan el dokuma halılar kötü koku yaratabilir. Ayrıca tamamen kurumayan ve nemli kalan halının kullanılmaması gerekir.

El dokuma halıları silkelemek, halının esnemesine neden olacağından yanlış bir uygulamadır. Silkeleme işlemi yerine, halı üzerinde kolaylıkla seçilebilen ipek ya da yün çizgilerinin gidiş yönüne doğru süpürülmesi önerilir.

El Dokuma Halı Nasıl Saklanır?

Yaşam alanlarının en önemli aksesuarlarından olan halıların kullanılması kadar, kullanılmayan zamanlarda saklanma koşulları da önemlidir. Halı kaldırılmadan önce mutlaka belirtilen şekilde süpürülür ya da silinir. Varsa halının saçakları tarak ya da benzeri fırçalarla taranmamalıdır. Tarama işlemi halıya zarar verebilir ve saçakların genişleyerek kopmasına neden olabilir.

  El dokuma kilim   ya da halıların katlanarak saklanması oldukça yaygın olsa da rulo şekline getirilmesi daha sağlıklıdır. Bu şekilde muhafaza edilmesi, deforme olmasını büyük oranda engeller. Ayrıca soğuk ya da sıcak alanlara bırakmak halının ipliklerinin hasar görmesine neden olabilir. Bu nedenle oda sıcaklığında muhafaza edilmesi önerilir.